Jakie są najskuteczniejsze zioła na bóle głowy?

29. 04. 2024

Ból głowy: podstawowy podział

Według Czeskiego Towarzystwa Bólu Głowy, 70-85% dorosłej populacji cierpi na ból głowy przynajmniej od czasu do czasu. Wraz z bólami pleców i stawów jest to najczęstszy długotrwały ból.

Istnieją różne klasyfikacje bólów głowy, na przykład według typu, lokalizacji lub pochodzenia. Zazwyczaj rozróżnia się pierwotny ból głowy, któremu nie towarzyszy inna choroba, oraz wtórny ból głowy, który jest częścią innych chorób, od mniej poważnych po bardzo poważne.

Większość z Was słyszała zapewne o migrenowym bólu głowy, dobrze znany jest również tzw. napięciowy ból głowy, który często związany jest ze stresem lub obciążeniem psychicznym. Bólom głowy i migrenom może towarzyszyć gorączka, nudności, sztywny kark, osłabienie, a nawet niewyraźne widzenie.

Zioła na bóle głowy

Od niepamiętnych czasów zioła były stosowane w medycynie ludowej na różne problemy zdrowotne i dolegliwości. Jeśli wierzysz w moc natury lub szukasz alternatywnych metod leczenia, z pewnością natknąłeś się na te najczęściej wymieniane w związku z bólem głowy, w tym:

• Tanacetum parthenium
• Dziewięćsił lekarski
• Waleriana
• Mięta pieprzowa
• Lawenda
• Rozmaryn

Jeśli interesujesz się ziołami i ich korzyściami leczniczymi, z pewnością natkniesz się na wiele innych. Przyjrzyjmy się trzem z nich bardziej szczegółowo. W czym może pomóc Tanacetum parthenium, Waleriana i Dziewięćsił lekarski i jakie są wyniki dotychczasowych badań naukowych, które skupiają się na stosowaniu ziół na bóle głowy?

Tanacetum parthenium

Tanacetum parthenium, znany również w Czechach jako Daisy Yarrow, to średniej wielkości, aromatyczne zioło o wielu małych, stokrotkowych kwiatach.

Już w starożytnej Grecji stosowano go do obniżania gorączki, przy stanach zapalnych i obrzękach. Kilka wieków później zaczęto go stosować również w celach leczniczych:

• Arthritis
• astma
• zaparcia
• szumy uszne
• problemy menstruacyjne
• skurcze, zawroty głowy
• bóle głowy

Pierwsze publicznie dostępne doniesienie o stosowaniu krwawnika na migrenę pojawiło się w 1978 roku w brytyjskim czasopiśmie medycznym "Prevention". Historia, wspomniana również w badaniu klinicznym skupiającym się na krwawniku, dotyczyła pacjentki, która cierpiała na silne migreny od 16 roku życia. W wieku 68 lat zaczęła przyjmować 3 liście krwawnika dziennie i po 10 miesiącach bóle głowy ustały całkowicie.

W medycynie ludowej Tanacetum parthenium jest nadal stosowany i zalecany przy bólach głowy, migrenach i bólach menstruacyjnych. Początkowo żuto surowe liście Tanacetum parthenium obecnie stosuje się go głównie w postaci herbatki z kwiatów, kwiatów i suszonych liści lub jako tinktura nalewkę.

Badania naukowe oceniające skuteczność kliniczną mono preparatów z krwawnika są mieszane. Niektóre potwierdziły wpływ na częstotliwość i intensywność migren, podczas gdy inne nie wykazały żadnych korzyści lub efekt tylko nieznacznie większy niż w przypadku placebo. Potrzeba więcej badań, aby wyciągnąć wiarygodne wnioski.

Tanacetum parthenium może powodować działania niepożądane, takie jak wzdęcia, afty i niestrawność.

Kobiety w ciąży i osoby przyjmujące leki rozrzedzające krew powinny unikać jego spożywania.

 

 

Dziewięćsił lekarski

Dziewięćsił to zioło o grubym kłączu i dużych liściach, rośnie głównie w Czechach na wyższych wysokościach. Historycznie zioło to było stosowane między innymi jako remedium na wrzody skórne czy jako środek na dżumę. Co ciekawe, w języku angielskim nazywany jest “butterbur”, czyli "łopian masłowy", po tym jak dawniej w liście zawijano masło.

Oprócz bólów głowy , polecany jest także przy astmie, kaszlu i problemach z trawieniem. Ze zmiażdżonego korzenia i liści najczęściej sporządza się herbatę, a ze względu na nieprzyjemny aromat dodaje się je do mieszanek ziołowych lub zaparza z miodem lub czerwonym winem. Świeże liście są następnie stosowane jako okład na zadrapania, stłuczenia i stawy reumatyczne.

W czasopiśmie Neurology w 2004 roku opublikowano badanie z którego wynika, że Devetsil w większych dawkach może być skuteczny w zapobieganiu i leczeniu migren. Jednak Amerykańska Akademia Neurologii wycofała później swoje początkowe poparcie ze względu na obawy dotyczące bezpieczeństwa nieuregulowanych procesów produkcji dostępnych na rynku produktów.

Canadian Headache Society nadal zaleca jego stosowanie w profilaktyce migreny u wybranych pacjentów. Długoterminowe efekty zdrowotne i interakcje z innymi lekami nie zostały jeszcze szczegółowo udokumentowane.

Waleriana

Waleriana to wieloletnie zioło lecznicze o małych białych i różowych kwiatach. Podobnie jak Tanacetum parthenium i Dziewięćsił lekarski ma długą historię. O leczniczych zastosowaniach waleriany wspominał Hipokrates, a jeden z najsłynniejszych starożytnych lekarzy, Galen, przepisywał to zioło na bezsenność. Od XVI wieku waleriana była również stosowana w leczeniu nerwowości, drżenia, bólów głowy i palpitacji serca.

Dziś najczęściej przyjmuje się ją w postaci suplementu diety, herbaty lub nalewki z suszonych korzeni.

W badaniu klinicznym opublikowanym w 2020 roku oceniano jej wpływ na napięciowe bóle głowy. Wyniki wykazały, że kapsułki waleriany miały znaczący efekt w porównaniu z placebo. Ponieważ jednym z czynników ryzyka napięciowych bólów głowy jest stres, możliwym uzasadnieniem działania waleriany może być właśnie obniżenie poziomu stresu.

Naukowcy nie zarejestrowali jeszcze szczegółowo, jak waleriana działa w organizmie, ale badania sugerują, że jej aktywność związana jest z niezależnym i synergicznym działaniem związków występujących w roślinie. Na przykład kwas walerenowy i walerenol mogą działać na receptory GABA w organizmie.

GABA, czyli kwas gamma-aminomasłowy, jest neuroprzekaźnikiem, który pomaga regulować impulsy nerwowe w ośrodkowym układzie nerwowym. Jest jednym z głównych neuroprzekaźników odpowiedzialnych za regulację snu, a w dużych ilościach ma działanie uspokajające. Spożywanie waleriany może prowadzić do zahamowania odwrotnego rozkładu GABA w mózgu, a tym samym mieć znaczący wpływ na zmniejszenie codziennego stresu.

Co jeszcze może pomóc na bóle głowy?

Podobnie jak w przypadku innych dolegliwości zdrowotnych, zawsze należy skupić się na znalezieniu przyczyny bólu głowy. Winny może być stres psychiczny lub fizyczny, zmiany pogody, picie alkoholu, brak snu, spożywanie pewnych pokarmów i wiele innych. Często jednak pochodzenie nie jest jasne lub może to być połączenie kilku czynników.

Czego jeszcze możesz spróbować?

• Suplementuj magnez - niedobór magnezu może objawiać się między innymi zmęczeniem i bólami głowy. Według dotychczasowych badań magnez ma pozytywny wpływ na leczenie migreny w każdym wieku.
• Okłady - chłodny kompres nałożony na czoło może być skuteczną pierwszą pomocą w przypadku bólu głowy lub migreny.
• Masaż - prawidłowo wykonany masaż w okolicy szyi i głowy może zmniejszyć napięcie, a tym samym złagodzić ból głowy.
• CBD - CBD lub kannabidiol jest naturalną substancją występującą w konopiach indyjskich. Dotychczasowe badania i doświadczenia użytkowników sugerują, że kannabinoidy mogą być skuteczne w zmniejszaniu intensywności i częstotliwości ataków migreny. CBD jest dostępne w różnych produktach, przy czym popularne są olejki i kapsułki CBD.

 

Podsumowanie

Jednym z najczęstszych stanów bólowych w populacji osób dorosłych jest ból głowy. Może on powstawać z wielu powodów i objawiać się w różnym natężeniu. Zioła takie jak krwawnik, waleriana czy nocek mogą być alternatywnym środkiem lub suplementem na ból głowy. Należy pamiętać, że wiele ziół nie jest zalecanych dla dzieci poniżej 3 roku życia, w okresie ciąży i karmienia piersią, a także dla osób z nadciśnieniem lub alergiami pokarmowymi.

Ulgę mogą przynieść również różne okłady, masaże, minerały, suplementy diety lub substancje pochodzenia naturalnego, takie jak CBD.

Szukaj przyczyny i zawsze zasięgaj porady lekarza, jeśli ból jest uporczywy i częsty lub jeśli bólowi głowy towarzyszą inne objawy, takie jak gorączka lub nudności.

 

Źródła: Badania kliniczne z National Library of Medicine

• Feverfew (Tanacetum parthenium L.): A systematic review
• Feverfew for preventing migraine
• Petasites hybridus root (butterbur) is an effective preventive treatment for migraine
• Effects of Valeriana officinalis (Valerian) on tension-type headache: A randomized, placebo-controlled, double-blind clinical trial
• Magnesium as an Important Factor in the Pathogenesis and Treatment of Migraine—From Theory to Practice

Oficjalna strona Narodowego Centrum Zdrowia Komplementarnego i Integracyjnego (artykuły Butterbur a Valerian)

Neurology, profesjonalne czasopismo neurologiczne

Czeskie Towarzystwo Bólu Głowy (Sekcja Diagnozy i Leczenia Bólu Głowy)

 

 

Fot.: Shutterstock

"Wszystkie informacje podane na niniejszej stronie internetowej, jak również informacje, które są przekazywane za pośrednictwem tej strony, służą wyłącznie do celów edukacyjnych. Żadna z przedstawianych tu informacji nie służy jako zamiennik diagnozy lekarskiej i takiej informacji nie należy uważać za poradę lekarską czy zalecane leczenie. Niniejsza strona internetowa nie wspiera, nie zatwierdza ani też nie broni dozwolonego i zabronionego stosowania substancji psychoaktywnych oraz psychotropowych, ani też wykonywania innych nielegalnych działań. Dodatkowe informacje można znaleźć w naszym  Oświadczeniu o odpowiedzialności.“