Statyny i ich wpływ na układ endokannabinoidowyv
Wiosną 2023 r. Kristýna Čillíková, wiceprzewodnicząca Czeskiego Sojuszu na rzecz Chorób Sercowo-Naczyniowych, powiedziała Telewizji Czeskiej, że ponad 80% dorosłych w Czechach zmaga się obecnie z wysokim poziomem cholesterolu. Jest to problem, który może negatywnie wpływać na jakość życia i czas jego trwania.
Czym jest cholesterol?
Cholesterol jest cząsteczką organiczną należącą do grupy substancji steroidowych. Większość cholesterolu w organizmie człowieka wytwarzana jest w wątrobie, ale znajduje się on również w diecie, zwłaszcza w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso, nabiał i żółtka jaj.
Cholesterol pełni szereg funkcji w organizmie człowieka. Bierze udział w tworzeniu kwasów żółciowych, produkcji hormonów (kortyzolu lub testosteronu). Jest niezbędnym budulcem dla wielu komórek, którym pomaga zapewnić prawidłowe funkcjonowanie. Cholesterol jest również niezbędny do produkcji witaminy D.
Organizm ludzki może samodzielnie wytwarzać cholesterol, ale jeśli jest go zbyt dużo we krwi, mogą wystąpić problemy.
W praktyce medycznej istnieją trzy rodzaje tłuszczów we krwi - HDL ("dobry" cholesterol, który pomaga organizmowi pozbyć się cholesterolu LDL), LDL ("zły" cholesterol, który gromadzi się w tętnicach i może powodować komplikacje zdrowotne, jeśli zostaną zablokowane) i TGA (cholesterol, który również musi być kontrolowany, ponieważ może powodować podobne szkody jak cholesterol LDL).
Wyższy poziom cholesterolu jest głównie związany z mniej niż optymalnym stylem życia. Spośród wszystkich czynników największy wpływ ma dieta.
Ważne jest, aby pamiętać o ryzyku, które wiąże się głównie z możliwymi chorobami układu krążenia. Wysoki poziom cholesterolu prowadzi na przykład do miażdżycy, która może powodować zawał serca lub udar mózgu.
Jak walczyć z wysokim poziomem cholesterolu? Opcją są statyny
Według ekspertów z Czech Alliance for Cardiovascular Disease, walka z wysokim poziomem cholesterolu jest stosunkowo prosta. Idealnym sposobem są regularne ćwiczenia i odpowiednio skomponowana dieta. Lekarze często zalecają spożywanie tłuszczów roślinnych zamiast zwierzęcych.
Jednym z możliwych sposobów na obniżenie poziomu cholesterolu w organizmie są statyny, leki opracowane w celu regulacji poziomu tej substancji we krwi. Są one powszechnie przepisywane przez lekarzy na całym świecie.
Wielu pacjentów pyta swoich lekarzy, czym są statyny i jak działają. Odpowiedź brzmi: statyny, w wielu przypadkach, są dobre w hamowaniu enzymu zwanego reduktazą HMG-CoA, hamując w ten sposób produkcję cholesterolu w organizmie. Poprzez działanie tego enzymu, HMG-CoA jest przekształcany w mewalonian, który jest następnie przekształcany w cholesterol w serii dalszych reakcji.
Statyny mogą być stosowane w celu przerwania tworzenia się cholesterolu wewnątrz komórki. Działają one jak swego rodzaju pułapka, wychwytując cholesterol bezpośrednio z krwi, a następnie obniżając jego poziom. Lekarze zazwyczaj decydują się na przepisanie statyn, gdy poziom cholesterolu jest już bardzo wysoki (ponad 6,2 mmol/l).
Pacjenci z grupy najwyższego ryzyka to osoby, które przeszły udar lub zawał serca. Są oni często kierowani na dożywotnie przyjmowanie statyn. Ale lekarze przepisują je również pacjentom z cukrzycą, chorobami nerek i osobom z kumulacją kilku czynników ryzyka. Obejmuje to głównie osoby zmagające się z wysokim ciśnieniem krwi. Często problemy te dotyczą w szczególności palaczy.
Jakie są skutki uboczne stosowania statyn?
Kardiolodzy twierdzą, że stosowanie statyn wiąże się również z ryzykiem. Są one związane głównie z efektami ubocznymi, które obejmują zaburzenia snu lub wypadanie włosów. Ból mięśni jest również bardzo powszechny.
Jednak większość ludzi nie musi przyjmować statyn. Bojkotowanie tego leczenia może spowodować więcej problemów niż korzyści. Szkodliwość statyn dla większości pacjentów jest wykluczona.
Efekty uboczne są często związane z czynnikami pozostającymi poza kontrolą pacjenta. Należą do nich na przykład podeszły wiek. Jednak inne czynniki ryzyka, które mogą powodować działania niepożądane, obejmują spożywanie alkoholu, nadmierne spożywanie grejpfrutów lub soku grejpfrutowego, zwiększoną aktywność fizyczną lub niedobór witaminy D.
Statyny i ECS
Niektóre z ostatnich badań dotyczyły związku między statynami a układem endokannabinoidowym, złożonym systemem sygnalizacji komórkowej, który jest wykorzystywany do regulowania szeregu funkcji w organizmie, w tym poziomu hormonów, temperatury ciała, snu i nastroju. Najnowsze badanie z wiosny 2023 r. wskazuje na destrukcyjny wpływ statyn na układ endokannabinoidowy. Może to wyjaśniać skutki uboczne statyn, które obejmują osłabienie mięśni i ból.
CBD i cholesterol
Badanie z 2013 r. opublikowane w British Journal of Clinical Pharmacology wykazało, że olej CBD może pośrednio regulować poziom cholesterolu we krwi, zmniejszając tym samym ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Trzy lata później w artykule naukowym opublikowanym w czasopiśmie Diabetes Care zasugerowano, że CBD może zwiększać zdolność organizmu do przetwarzania niezdrowych tłuszczów, a u osób z nadwagą wykazano, że stosowanie CBD prowadzi do obniżenia poziomu cholesterolu LDL.
W 2020 r. w Journal of Dietary Supplements opublikowano badanie, które zostało poparte przez profesora Hectora Lopeza. Jego wyniki sugerują, że stosowanie CBD może podnosić poziom cholesterolu HDL ze względu na jego wpływ na receptory mózgowe. Naukowcy nie mają jednak jeszcze jasności co do interakcji CBD ze statynami, więc stosowanie produktów CBD wraz z lekami na receptę powinno być zawsze konsultowane z lekarzem.
Które statyny są najlepsze?
Według informacji ze strony internetowej prolekaře.cz, na rynku czeskim istnieje wybór około sześciu statyn. Torwastatyna, simwastatyna i rosuwastatyna należą do najczęściej przepisywanych i według ekspertów mogą obniżyć poziom cholesterolu nawet o 50%.
Czy istnieje zamiennik dla statyn?
Istnieją również alternatywy dla statyn. Na przykład Riyaz Patel, MD, BHF Clinic Research Fellow w University College London, wymienia fibraty, składniki odżywcze, takie jak niacyna i sekwestranty kwasów żółciowych. Leki te mogą mieć różne działanie i mogą być odpowiednią alternatywą dla osób, które nie mogą przyjmować statyn.
Istnieją również naturalne alternatywy, ale nie zastępują one w pełni leków przepisywanych przez lekarzy. Przykłady obejmują kwasy tłuszczowe omega-3 znajdujące się w oleju rybim lub siemieniu lnianym. Należy również wspomnieć o sterolach i stanolach, które znajdują się w niektórych pokarmach roślinnych.
Czerwony ryż drożdżowy, który jest popularny wśród azjatyckich tradycyjnych zielarzy od ósmego wieku naszej ery, może również obniżać poziom cholesterolu we krwi. Opcją są również wywary z głuchej musztardy. Jednak nawet te alternatywy mogą mieć skutki uboczne i wchodzić w negatywne interakcje z innymi lekami i powinny być omówione z lekarzem.
Jak optymalnie odstawić statyny?
Zdecydowanie nigdy nie należy odstawiać statyn bez konsultacji z lekarzem. Przedwczesne odstawienie może zwiększyć ryzyko wystąpienia problemów z sercem. Tylko lekarz powinien zdecydować, czy coś takiego jest właściwe i czy jest na to odpowiedni czas.
Jeśli zalecane jest odstawienie statyn, zwykle następuje stopniowe zmniejszanie ich dawki, a lekarz regularnie mierzy poziom cholesterolu we krwi. W ten sposób może on sprawdzić, jak organizm reaguje na odstawienie statyn. Po całkowitym odstawieniu leków należy pomyśleć o prowadzeniu zdrowego trybu życia.
Podsumowanie
Organizm ludzki nie może obejść się bez cholesterolu. Konieczne jest jednak regulowanie jego poziomu. Do tego właśnie służą statyny, leki stosowane w celu obniżenia poziomu cholesterolu i zapobiegania chorobom serca. Pomagają one regulować poziom cholesterolu we krwi i zmniejszają ryzyko powstawania blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Jednak statyny często wiążą się z efektami ubocznymi. Obejmują one zaburzenia snu lub wypadanie włosów.
Istnieją jednak również alternatywy dla statyn. Badania wykazały, że olej CBD może pośrednio regulować poziom cholesterolu we krwi, a także może podnosić poziom "dobrego" cholesterolu HDL. Warto również rozważyć czerwony ryż drożdżowy lub wywary z ostropestu plamistego. Stosowanie tych produktów należy jednak zawsze skonsultować z lekarzem.