Czym jest układ endokannabinoidowy?
- Czym jest układ endokannabinoidowy?
- Kiedy odkryto układ endokannabinoidowy?
- Jak działa układ endokannabinoidowy?
- Kannabinoidy i układ endokannabinoidowy
- Co powoduje niedobór endokannabinoidów?
- Jak stymulować układ endokannabinoidowy?
- Wnioski
Czym jest układ endokannabinoidowy?
Układ endokannabinoidowy (ECS) to złożony system sygnalizacji komórkowej. System ten odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy (stabilności środowiska wewnętrznego) naszego organizmu i jest odpowiedzialny za szereg funkcji, takich jak regulacja poziomu hormonów, temperatury ciała, snu, nastroju i wielu innych.
Układ endokannabinoidowy składa się z rozległej sieci sygnałów chemicznych i receptorów komórkowych znajdujących się w całym organizmie: w mózgu, narządach, tkankach łącznych, gruczołach i komórkach odpornościowych.
Trzy główne składniki układu endokannabinoidowego to:
- Receptory endokannabinoidowe
- Endokannabinoidy
- Enzymy
Receptory endokannabinoidowe
Receptory endokannabinoidowe znajdują się w prawie każdej komórce ludzkiego ciała. Do głównych z nich należą:
- Receptory CB1 - obecne głównie w ośrodkowym układzie nerwowym (rdzeń kręgowy i mózg). Biorą udział w regulacji motoryki przewodu pokarmowego, wydzielania płynów żołądkowych, funkcji neuroprzekaźników i hormonów, przepuszczalności jelit, apetytu i regulacji nastroju.
- Receptory CB2 - znajdują się głównie w narządach wewnętrznych, obwodowym układzie nerwowym (komórki nerwowe zlokalizowane poza mózgiem i rdzeniem kręgowym) i komórkach odpornościowych.
- Receptory gamma
- Receptory waniloidowe
Jest to część systemu, która odbiera wiadomość i "działa".
Endokannabinoidy
Endokannabinoidy to przekaźniki chemiczne, które oddziałują z receptorami. Przenoszą one wiadomości z jednej części ciała do drugiej i informują receptory endokannabinoidowe, co mają robić.
Zidentyfikowane do tej pory endokannabinoidy obejmują:
- Anandamid (N-arachidonoiloetanoloamid; AEA)
- 2-arachidonoiloglicerol (2-AG)
- 2-arachidonylowy eter glicerynowy
- O-arachidonoiloetanoloamina
- N-arachidonoilodopamina (NADA)
Istnieją inne pochodne kwasów tłuszczowych, które mogą blokować lub aktywować receptory endokannabinoidowe.
Kannabinoidy pochodzące z konopi (fitokannabinoidy) pełnią tę samą funkcję co endokannabinoidy i są do nich bardzo podobne na poziomie molekularnym.
Enzymy
Gdy endokannabinoidy wywołają niezbędną reakcję organizmu, wkraczają enzymy. Ich zadaniem jest rozkładanie endokannabinoidów, które nie są już potrzebne.
Odpowiadają za to dwa główne enzymy:
- Hydrolaza amidów kwasów tłuszczowych (FAAH)
- hydrolaza monoacyloglicerolu (MAGL)
Kiedy odkryto układ endokannabinoidowy?
Układ endokannabinoidowy został po raz pierwszy odkryty w 1988 roku przez grupę naukowców finansowanych przez rząd Stanów Zjednoczonych. Odkryli oni, że istnieje unikalny typ receptora, który reaguje na ekstrakt z konopi indyjskich. Był to receptor endokannabinoidowy CB1.
Po tym odkryciu badania nad układem endokannabinoidowym eksplodowały. Zespół z firmy farmaceutycznej Pfizer stworzył analog THC, który pozwolił naukowcom zmapować lokalizację tych receptorów. Stwierdzono, że receptory endokannabinoidowe występują w mózgu w większej ilości niż jakikolwiek inny rodzaj neuroprzekaźnika, a także odkryto drugi typ receptora endokannabinoidowego, receptor CB2.
W 1992 roku zespół naukowców (Raphael Mechoulam, William Devan i dr Lumír Hanuš) odkrył naturalnie występujący przekaźnik chemiczny, który oddziaływał z receptorami endokannabinoidowymi. Nazwali go anandamidem (od sanskryckiego słowa oznaczającego "błogość").
Trzy lata później Mechoulam i jego zespół odkryli drugi endokannabinoid - 2-AG.
Jak działa układ endokannabinoidowy?
Endokannabinoidy i fitokannabinoidy oddziałują z receptorami w organizmie. Mówiąc prościej, (endo)kannabinoidy działają jak klucze, a receptory działają jak zamki. Po aktywacji receptorów kannabinoidowych (tj. po włożeniu klucza do właściwego zamka) uruchamiany jest proces regulacji różnych funkcji fizjologicznych. Kiedy ECS przywraca równowagę organizmu, enzymy rozkładają nadmiar kannabinoidów. Według opublikowanych do tej pory badań naukowych, ECS wydaje się wpływać na nastrój, pamięć, sen, funkcje motoryczne, metabolizm, układ odpornościowy, stan zapalny, odczuwanie bólu, apetyt i wiele innych.
Kannabinoidy i układ endokannabinoidowy
Kannabinoidy oddziałują z ECS na różne sposoby. Na przykład psychoaktywny THC (delta-9-THC) wiąże się z wysokim powinowactwem z receptorem CB1, powodując charakterystyczne zmiany w percepcji i emocjach.
Z drugiej strony CBD nie wywołuje efektów psychoaktywnych i prawdopodobnie ma niewielkie lub żadne powinowactwo do receptorów CB1 i CB2, ale w pewien sposób moduluje ich aktywność, a tym samym ma szereg korzyści terapeutycznych. Może pomóc w leczeniu bezsenności, stresu i lęku, snu lub stanów zapalnych. Jako modulator receptora CB1, CBD może również zmniejszać niektóre niekorzystne skutki fizjologiczne THC. CBD działa również na inne receptory, takie jak serotonina lub receptory waniloidowe.
Terpeny (związki odpowiedzialne za zapach i smak rośliny) z konopi również oddziałują z ECS i mogą wzmacniać lub uzupełniać działanie kannabinoidów.
Podstawowy przegląd działania niektórych kannabinoidów na receptory CB1 i CB2 przedstawiono w poniższej tabeli.
|
Kannabinoid |
Wiązanie z ECS |
|
CBD (kannabidiol) |
prawdopodobnie nie wiąże się bezpośrednio z receptorami CB1 i CB2, ale moduluje ich aktywność |
|
H4CBD |
wiązanie z receptorami CB1 i CB2 |
|
HHC (heksahydrokanabinol) |
aktywna cząsteczka (9R)-HHC prawdopodobnie silnie wiąże się z receptorem CB1 i słabo z receptorem CB2. |
|
THC (tetrahydrokannabinol) |
stymuluje receptory CB1 i CB2 |
|
CBG |
oddziałuje z receptorami CB1 i CB2 |
|
CBN |
Wiąże się zarówno z receptorami CB1, jak i CB2, ale ze znacznie mniejszą siłą niż na przykład THC (około 10% siły THC). |
|
THCV |
Wiąże się zarówno z receptorami CB1, jak i CB2; w niskich dawkach blokuje aktywność CB1 (antagonista), w wyższych aktywuje ją (agonista). |
Potrzebne są dalsze badania, aby w pełni zrozumieć, jak działają kannabinoidy, endokannabinoidy i cały układ endokannabinoidowy. Naukowcy nie byli jeszcze w stanie zbadać i opisać wszystkich mechanizmów i efektów.
Co powoduje niedobór endokannabinoidów?
Neurobiolog i badacz medyczny Ethan Russo wysnuł w 2016 roku teorię, że niektóre problemy zdrowotne mogą być spowodowane brakiem endokannabinoidów lub dysfunkcją układu endokannabinoidowego. Kliniczny niedobór endokannabinoidów (CED), jak nazywa się ten stan, może wyjaśniać przyczynę wielu idiopatycznych problemów zdrowotnych.
Idiopatia odnosi się do problemów zdrowotnych lub objawów, które nie mają możliwej do zidentyfikowania przyczyny. Mogą one obejmować na przykład niektóre rodzaje migrenowych bólów głowy, fibromialgię lub zespół jelita drażliwego. Konwencjonalny system medyczny zwykle odnosi się do tych schorzeń jako "psychosomatycznych". To oczywiście bardzo utrudnia ich leczenie.
Nieprawidłowe działanie ECS może być również związane z innymi trudnościami, takimi jak:
- ból
- Zapalenie
- zaburzenia metaboliczne
- zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego
- choroby układu krążenia
- choroby autoimmunologiczne
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe i inne
Jak stymulować układ endokannabinoidowy?
Dobrą wiadomością jest to, że można wspierać układ endokannabinoidowy i produkcję endokannabinoidów. Oprócz włączenia fitokannabinoidów (takich jak produkty CBD), istnieją inne sposoby na poprawę funkcjonowania ECS, takie jak spożywanie określonych pokarmów, ćwiczenia lub wprowadzanie zmian w stylu życia.
Niezbędne kwasy tłuszczowe
Możesz stymulować produkcję endokannabinoidów poprzez spożywanie wystarczającej ilości kwasów tłuszczowych. Organizm jest w stanie syntetyzować większość tłuszczów z pożywienia, z wyjątkiem niezbędnych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania mózgu i układu nerwowego. Idealny stosunek kwasów omega-6 do omega-3 wynosi 2:1 lub 3:1.
A gdzie można znaleźć te niezbędne kwasy tłuszczowe? Włącz do swojej diety jaja, ryby i drób, warzywa liściaste, orzechy włoskie, migdały, nasiona (len, chia, słonecznik i konopie) oraz oleje roślinne (sojowy, rzepakowy, konopny).
Czekolada
Ciemna czekolada i kakao zawierają szereg minerałów, a także przeciwutleniacze, takie jak flawonoidy, które pomagają zmniejszyć stres oksydacyjny. Ponadto zawiera również endokannabinoid anandamid i dwa inne związki (N-oleyloetanoloaminę i N-linoleyloetanoloaminę), które hamują jego rozpad. Anandamid jest nazywany "cząsteczką błogości" i aktywuje receptory endokannabinoidowe, dzięki czemu może mieć korzystny wpływ na głód, sen, ból, nastrój lub pamięć.
Zioła i przyprawy
Układ endokannabinoidowy może być również wspierany przez niektóre zioła lub przyprawy. Na przykład melisa, oregano, cynamon, goździki, chmiel, czarny pieprz i inne rodzaje ziół zawierają terpen beta-kariofilen - substancję, która pomaga stymulować receptory CB2 połączone z naszym obwodowym układem nerwowym.
Echinacea, jedno z najpopularniejszych ziół leczniczych, również stymuluje ECS. Ludzie często używają jej, aby skrócić czas trwania przeziębienia lub zmniejszyć niepokój i złagodzić zmęczenie. Roślina ta zawiera alkiloamidy, które mogą tłumić stany zapalne poprzez wiązanie się z receptorem CB2. Naukowcy odkryli również, że alkiloamidy wzmacniają działanie endokannabinoidów.
Innym związkiem korzystnym dla ECS jest kurkumina, związek występujący w kurkumie. Jest to przeciwutleniacz, który może mieć korzystny wpływ na trawienie, a wiążąc się z receptorem CB1 i zwiększając poziom endokannabinoidów w mózgu, może być również przydatny w zwalczaniu depresji.
Więcej wskazówek dotyczących obsługi ECS
Układ endokannabinoidowy może być również stymulowany przez różne aktywności i zdrowy tryb życia. Zalecane aktywności obejmują:
- Ćwiczenia (o średniej i wysokiej intensywności)
- Osteopatia (terapia, która zakłada, że większość problemów jest związana z postawą; celem jest przywrócenie układu kostnego i mięśniowego).
- Joga i ćwiczenia oddechowe
- Interakcje społeczne w naturalnym i niestresującym środowisku
Wnioski
Układ endokannabinoidowy to złożony system sygnalizacji komórkowej. Pomaga on regulować funkcje fizjologiczne, w tym poziom hormonów, temperaturę ciała, sen i nastrój. Kiedy organizm z jakiegoś powodu traci równowagę (stres, ból, stan zapalny), dochodzi do mobilizacji endokannabinoidów i aktywacji receptorów endokannabinoidowych. Następnie uruchamiane są mechanizmy regulacyjne, które pomagają organizmowi utrzymać (lub przywrócić) homeostazę. Oprócz endokannabinoidów, fitokannabinoidy z konopi indyjskich również wpływają na ECS.
Zgodnie z wcześniejszymi badaniami wydaje się, że niedobór endokannabinoidów lub dysfunkcja ECS prowadzi do problemów zdrowotnych i może być wyjaśnieniem niektórych chorób bez możliwej do zidentyfikowania przyczyny.
Legalne i dostępne bez recepty produkty kannabinoidowe, takie jak oleje i krople CBD/CBN/CBG, kapsułki lub vape, mogą pomóc w uzupełnieniu (endo)kannabinoidów, ale można również stymulować ECS za pomocą ćwiczeń, niektórych ziół lub tłuszczów roślinnych.
Foto: Shutterstock
"Wszystkie informacje podane na niniejszej stronie internetowej, jak również informacje, które są przekazywane za pośrednictwem tej strony, służą wyłącznie do celów edukacyjnych. Żadna z przedstawianych tu informacji nie służy jako zamiennik diagnozy lekarskiej i takiej informacji nie należy uważać za poradę lekarską czy zalecane leczenie. Niniejsza strona internetowa nie wspiera, nie zatwierdza ani też nie broni dozwolonego i zabronionego stosowania substancji psychoaktywnych oraz psychotropowych, ani też wykonywania innych nielegalnych działań. Dodatkowe informacje można znaleźć w naszym Oświadczeniu o odpowiedzialności.”